W mieście powstały cztery prototypowe ogrody społeczne, gdzie mieszkańcy uprawiają warzywa, zioła czy kwitnące byliny. Najpierw jednak sami je stworzyli, wyposażeni w pakiet startowy i fachowe wsparcie od Fundacji Bobrowe Żeremia i grupy Miastoogród.
„Zróbmy Sobie Grządki” to działanie Urzędu Miasta w Katowicach i Zakładu Zieleni Miejskiej, realizowane w ramach miejskiego projektu KATOobywatel. Zakłada angażowanie lokalnych społeczności w miejskie ogrodnictwo i stworzenie prototypowych ogrodów społecznych. Już wcześniej angażowaliśmy mieszkańców w dbanie o bioróżnorodność w mieście. Wspólnie m.in. siejemy łąki kwietne, sadzimy drzewa z aplikacji czy adoptujemy stare donice w mieście. To pozwoliło nam dostrzec duży potencjał do rozwijania miejskiego ogrodnictwa, które służy integracji lokalnych społeczności i wpisuje się w politykę zrównoważonego rozwoju miasta.
Ogrodnictwo społeczne
Ogrody społeczne, coraz bardziej popularne na całym świecie, opierają się na partycypacji społecznej. To przestrzeń współtworzona przez mieszkańców: miejsce upraw, relaksu i spotkań, edukacji i wydarzeń kulturalnych. Ogrody powstają, ponieważ mieszkańcy potrzebują kontaktu z zielenią, chcą mieć miejsce, w którym mogą coś uprawiać, ale jednocześnie spędzać razem czas. Powstają nawet całe miejskie farmy, w dzielnicach mieszkalnych czy na dachach budynków. Trend jest coraz bardziej widoczny w polskich miastach. W Katowicach mieszkańcy sami zaczęli sadzić warzywa czy zioła w przestrzeni publicznej. Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej zdradził, że na uprawę ziół czy warzyw zamierza przeznaczyć w przyszłym sezonie część klombów. Miejskie ogrodnictwo jest formą promocji gospodarki obiegu zamkniętego, łapania i wykorzystywania deszczówki, kompostowania czy korzystania z jadalnych upraw. Ogrodnicy nawzajem uczą się od siebie, wymieniają narzędziami i sadzonkami.
Jak powstawały ogrody?
Przeprowadzenie uczestników projektu przez proces zakładania i dbania o ogrody społeczne powierzono grupie Miastoogród z Fundacji Bobrowe Żeremia, która ma już doświadczenie w podobnych działaniach. W ramach projektu w czterech wybranych lokalizacjach stanęło po kilka wysokich skrzyń na rośliny, złożonych z prefabrykowanych elementów. Mieszkańcy wspólnie z członkami Fundacji budowali swoje grządki z gotowych elementów i uczyli się podstaw ogrodnictwa m.in. doboru roślin, z uwzględnieniem gatunków rodzimych, tworzenia warunków do bytowania ptaków i owadów czy gospodarowania wodą. Częścią każdego z ogrodów jest również dodatkowy element wykonany na miejscu z drewna: ławka, leżak, pergola, stolik z siedziskami, kompostowniki itp. Mieszkańcy w „pakiecie startowym” dostali materiały do konstrukcji grządek, ziemię i sadzonki wybranych roślin – do wyboru: rośliny jadalne, zioła i kwitnące byliny – oraz zestawy drobnych narzędzi ręcznych z konewką. Miastoogród przygotuje także rodzaj poradnika „zrób to sam”, żeby zachęcić mieszkańców Katowic do tworzenia podobnych ogródków na własną rękę. – Zachęcamy wszystkich do realizacji zielonych inicjatyw budujących relacje sąsiedzkie i służymy wszelką poradą. Środków wsparcia finansowego polecamy szukać również w mechanizmach Inicjatywy Lokalnej i Budżetu Obywatelskiego. Pamiętajmy, budowę ogrodu rozpoczynamy od zebrania lokalnej grupy mieszkańców – sąsiadów, znajomych, przyjaciół bo tak naprawdę ogród to ludzie – mówi Paweł Harlender z Miastoogrodu.
Poszukiwani miejscy ogrodnicy
Nabór uczestników projektu odbył się na początku lata 2021 roku, a koleje ogrody zostały zrealizowane w wakacje. Jednym z warunków zgłoszenia się do projektu była deklaracja zaangażowania od minimum pięciu osób – udział w projekcie oznacza budowę ogrodu ale także dbanie o niego – podlewanie czy uzupełnianie nasadzeń w kolejnych latach. Ogródki mogły mieć wielkość do 20 m.kw. Co ważne, zgłaszany teren musiał być gruntem miejskim, dostępnym publicznie. Działanie zostało zrealizowane ze środków z nagrody w międzynarodowym konkursie Transformative Action Award 2020, którą miasto zdobyło za projekt KATOobywatel.
Ogrody powstały w: Bogucicach, Zawodziu, Załężu i w Koszutce, czterech dzielnicach Katowic. Więcej o wynikach naboru przeczytacie tutaj: https://katoobywatel.katowice.eu/aktualnosci/zrobmy-sobie-grzadki-zakonczylismy-nabor-ogrody-powstana-w-bogucicach-zawodziu-zalezu-i-koszutce/
Powstała też grupa na Facebooku dla KatoOgrodników. Tu możecie do niej dołączyć: https://www.facebook.com/groups/katoogrodnicy
Regulamin projektu: REGULAMIN_OGRODY
Formularz zgłoszeniowy: FORMULARZ_ZGLOSZENIOWY (RODO)