Oddaj elektrośmieci albo opony, a w zamian odbierz nasiona łąk kwietnych i kompost! W ten sposób wspólnie z MPGK walczymy z procederem wyrzucania zużytego sprzętu elektrycznego i opon do lasu, ale też wystawianiem w wiatach śmietnikowych, a nawet na miejskie chodniki.
W maju 2021 roku uruchomiliśmy akcję ekologiczną „Nie siej śmieci, posiej łąkę”, polegającą na oddawaniu elektrośmieci w zamian za nasiona łąk kwietnych i kompost, a w czerwcu powtórzyliśmy ją, tym razem z oponami. Ludzie powyciągali elekrośmieci ze strychów, piwnic, zebrali od znajomych i przywieźli do MPGK. Bilans akcji to ponad tona zebranych elektośmieci, a osób oddających odpady do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów przy Milowickiej było trzy razy więcej niż w zwykłą sobotę. Niektóre samochody przyjeżdżały załadowane pod sam dach: monitorami, telewizorami i sprzętem AGD. Były też drobiazgi jak power banki, słuchawki i bardzo dużo baterii. W drugiej edycji z kolei zebraliśmy dwie tony opon. – Widzimy, że kwestia wyrzucania odpadów bywa problematyczna, dlatego szukamy kolejnych sposobów dotarcia z informacją do mieszkańców. Staramy się zachęcać mieszkańców do wspólnego dbania o nasze otoczenie, do wzięcia za nie odpowiedzialności – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Dzięki takim akcjom zwracamy uwagę na problem dzikich wysypisk i gospodarkę obiegu zamkniętego, ale też na kwestię bioróżnorodności w mieście i adaptacji do zmian klimatu. W tym wypadku zachęcamy mieszkańców do miejskiego ogrodnictwa – dodaje.
Nasiona uzupełniliśmy o kompost, wyprodukowany z odpadów zielonych w Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej, który jest naturalnym nawozem i służy do polepszenia jakości gleby. Akcja została zorganizowana w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów przy ul. Milowickiej 7A, dlatego, że to właśnie do GPZO należy przywozić elektrośmieci czy zużyte opony na co dzień.
W Katowicach są cztery takie punkty. Zgodnie z przyjętymi zasadami i Regulaminem Utrzymania Czystości w Gminie Katowice elektrośmieci przyjmowane są od mieszkańców Katowic w każdym z nich, w ramach uiszczanej opłaty śmieciowej (adresy PSZOK-ów można znaleźć tutaj: https://www.mpgk.com.pl/dla-mieszkancow/punkty-zbiorki-odpadow). Poza tym każdy klient przy zakupie nowych urządzeń ma możliwość oddania starych już w sklepie lub przy dostawie nowych do domu. – Pomimo takich możliwość znajdujemy niestety porzucony sprzęt w lasach, na chodnikach, przy wiatach śmietnikowych. A po raz kolejny trzeba też przypomnieć, że elektrosprzęt podobnie jak opony czy gruz, nie zalicza się do wielkogabarytów i nie jest z nimi odbierany – mówi Robert Potucha, wiceprezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Katowicach. Żeby jeszcze bardziej wyjść naprzeciw mieszkańcom, od 1 lipca 2021 roku w Katowicach ruszył program odbioru dużych odpadów RTV/AGD (drobne elektrośmieci mogą być jedynie dodatkiem do dużego) bezpośrednio z nieruchomości. Mieszkaniec może umówić się telefonicznie na odbiór takiego sprzętu, w uzgodnionym dniu i przedziale czasowym.
Opony są na co dzień przyjmowane od mieszkańców Katowic w każdym z czterech Gminnych Punktów Zbiórki Odpadów. W niektórych warsztatach samochodowych czy wulkanizacyjnych także jest możliwość pozostawienia starych opon po wymianie (czasem za opłatą), choć warsztat nie ma takiego obowiązku. – Gdyby każdy mieszkaniec pozbywał się starych opon na bieżąco, nie byłoby problemu z ich nagromadzeniem. Przecież opon nie zmienia się na nowe co sezon a przy normalnym użytkowaniu opony wystarczają na kilka sezonów, szczególnie jeśli używa się sezonowych – mówi Robert Potucha.
Śmieci groźne dla środowiska i człowieka
Elektroodpady nie są bezpieczne dla środowiska, a niektóre, szczególnie stare urządzenia posiadają w swym składzie groźne dla człowieka substancje. Np. stare lodówki czy zamrażarki zawierają amoniak, a w produkcji telewizorów kineskopowych wykorzystywano toksyczne dla żywych organizmów związki rtęci. Każdy rodzaj odpadu jest w inny sposób przetwarzany i zagospodarowywany. Im wcześniej posortujemy odpady, tym mniej pracy i kosztów trzeba będzie ponieść, żeby przygotować je do dalszego przetworzenia. Ostatecznie każdy rodzaj odpadów trafia na inną specjalistyczną instalację przetwarzania.
Baterie są odpadem niebezpiecznym, a ze względu na technologię wykorzystywaną w ich produkcji porzucone byle gdzie mogą stanowić niebezpieczne źródło zanieczyszczeń dla środowiska naturalnego. Baterie można oddawać do GPZO oraz w wyznaczonych miejscach na terenie Katowic – między innymi w placówkach oświatowych, domach kultury. Specjalne pojemniki na baterie znajdują się również w niektórych placówkach handlowych sprzedających sprzęt TV i AGD. Baterie, podobnie jak elektrośmieci powinny być zbierane osobno, po pierwsze ze względu na swoje niebezpieczne właściwości fizyko-chemiczne, po drugie ze względu na możliwość ponownego ich przetworzenia i wykorzystania w produkcji.
Zużyte opony są problematycznym i specyficznym odpadem, bo są duże, ciężkie, a ponadto zbudowane są z wielomateriałowych warstw trudnych do przetworzenia. Brakuje też specjalistycznych instalacji, co powoduje, że ceny za samo ich zagospodarowanie kształtują się na poziomie 500 – 600 zł za tonę. Zgodnie z wymogami 75 proc. opon wprowadzonych na rynek powinno zostać poddane odzyskowi (materiałowemu, surowcowemu lub energetycznemu), z czego minimum 15 proc. odzyskowi materiałowemu. Większość opon poddaje się odzyskowi energetycznemu, a tylko 1/3 odzyskowi surowcowemu. Niestety nie ma większego popytu na ten typ odpadów.
Miejsca nielegalnie pozostawionych odpadów, w tym elektrośmieci, powinny zostać zgłoszone do właściciela/zarządcy terenu na którym się znajdują. On odpowiada bezpośrednio za ich uprzątnięcie. Jeśli nie jest to możliwe należy powiadomić Straż Miejską, która może spróbować znaleźć winnego, zobligować go do uprzątnięcia terenu i nałożyć na niego karę za zaśmiecanie. Dopiero w ostateczności sprawa trafia do operatora rynku, czyli w Katowicach do MPGK. Niestety wiąże się to z ponoszeniem dodatkowych kosztów, które ostatecznie regulują mieszkańcy w opłacie śmieciowej. Im więcej nielegalnych miejsc pozostawiania odpadów tym wyższa opłata śmieciowa. Przypadki nielegalnego wystawiania elektroodpadów pojawiają się w zasadzie jedynie w zabudowie wielorodzinnej.
Więcej informacji:
o akcji z oponami: https://katoobywatel.katowice.eu/aktualnosci/nie-siej-opon-posiej-lake-druga-odslona-akcji-nasiona-i-kompost-za-opony/
o harmonogramie wywozu odpadów, workach na gruz dla mieszkańców, punktach zbiórki odpadów: https://www.mpgk.com.pl/dla-mieszkancow/index
o sianiu łąk: http://laka.org.pl/o-lakach/jak/