W mieście powstaną prototypowe ogrody społeczne, gdzie mieszkańcy sami będą uprawiać warzywa, zioła czy kwitnące byliny. Najpierw jednak zdobędą fachową wiedzę i zostaną wyposażeni w pakiet startowy. Chętni mogą się już zgłaszać.
„Zróbmy Sobie Grządki” to nowe działanie Urzędu Miasta w Katowicach i Zakładu Zieleni Miejskiej, realizowane w ramach projektu KATOobywatel. Zakłada angażowanie lokalnych społeczności w miejskie ogrodnictwo i stworzenie czterech prototypowych ogrodów społecznych. – Już wcześniej angażowaliśmy mieszkańców w dbanie o bioróżnorodność w mieście. Wspólnie m.in. siejemy łąki kwietne, sadzimy drzewa z aplikacji czy adoptujemy stare donice w mieście. To pozwoliło nam dostrzec duży potencjał do rozwijania miejskiego ogrodnictwa, które służy integracji lokalnych społeczności i wpisuje się w politykę zrównoważonego rozwoju miasta – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.
Ogrodnictwo społeczne
Ogrody społeczne, coraz bardziej popularne na całym świecie, opierają się na partycypacji społecznej. To przestrzeń współtworzona przez mieszkańców: miejsce upraw, relaksu i spotkań, edukacji i wydarzeń kulturalnych. Ogrody powstają, ponieważ mieszkańcy potrzebują kontaktu z zielenią, chcą mieć miejsce, w którym mogą coś uprawiać, ale jednocześnie spędzać razem czas. Powstają nawet całe miejskie farmy, w dzielnicach mieszkalnych czy na dachach budynków. Trend jest coraz bardziej widoczny w polskich miastach. W Katowicach mieszkańcy sami zaczęli sadzić warzywa czy zioła w przestrzeni publiczne. Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej zdradził, że na uprawę ziół czy warzyw zamierza przeznaczyć w przyszłym sezonie część klombów. Miejskie ogrodnictwo jest formą promocji gospodarki obiegu zamkniętego, łapania i wykorzystywania deszczówki, kompostowania czy korzystania z jadalnych upraw. Ogrodnicy nawzajem uczą się od siebie, wymieniają narzędziami i sadzonkami.
Jak powstaną ogrody?
Przeprowadzenie uczestników projektu przez proces zakładania i dbania o ogrody społeczne powierzono grupie Miastoogród z Fundacji Bobrowe Żeremia, która ma już doświadczenie w podobnych działaniach. W ramach projektu w czterech wybranych lokalizacjach stanie średnio po sześć wysokich skrzyń na rośliny, złożonych z prefabrykowanych elementów. Mieszkańcy będą wspólnie z członkami Fundacji budować swoje grządki z gotowych elementów czy uczyć się podstaw ogrodnictwa m.in. doboru roślin, z uwzględnieniem gatunków rodzimych, tworzenia warunków do bytowania ptaków i owadów czy gospodarowania wodą. Częścią każdego z ogrodów będzie również dodatkowy element wykonany na miejscu z drewna: ławka, leżak, pergola, stolik z siedziskami, kompostowniki itp. Mieszkańcy w „pakiecie startowym” dostaną materiały do konstrukcji grządek, ziemię i sadzonki wybranych roślin – do wyboru będą rośliny jadalne, zioła i kwitnące byliny – oraz zestawy drobnych narzędzi ręcznych z konewką. Miastoogród stworzy także rodzaj poradnika „zrób to sam”, żeby zachęcić mieszkańców Katowic do tworzenia podobnych ogródków na własną rękę. – Zachęcamy wszystkich do realizacji zielonych inicjatyw budujących relacje sąsiedzkie i służymy wszelką poradą. Środków wsparcia finansowego polecamy szukać również w mechanizmach Inicjatywy Lokalnej i Budżetu Obywatelskiego. Pamiętajmy, budowę ogrodu rozpoczynamy od zebrania lokalnej grupy mieszkańców – sąsiadów, znajomych, przyjaciół bo tak naprawdę ogród to ludzie – mówi Paweł Harlender z Miastoogrodu.
Poszukiwani społeczni ogrodnicy
Rusza nabór uczestników projektu, który potrwa do 11 lipca. Jeden z warunków zgłoszenia to deklaracja zaangażowania od minimum pięciu osób – udział w projekcie oznacza budowę ogrodu ale także dbanie o niego – podlewanie czy uzupełnianie nasadzeń w kolejnych latach. Ogródki mogą mieć wielkość do 20 m.kw. Co ważne, zgłaszany teren powinien być gruntem miejskim, dostępnym publicznie. Działanie zostanie zrealizowany ze środków z nagrody w międzynarodowym konkursie Transformative Action Award 2020, którą miasto zdobyło za projekt KATOobywatel.
Formularz zgłoszeniowy dostępny jest tutaj: FORMULARZ_ZGLOSZENIOWY (RODO)
Regulamin projektu:
Regulamin naboru uczestników projektu „ZróbMy sobie grządki”
- Do złożenia zgłoszenia potrzebnych jest minimum 5 osób, które wypełnią formularz oraz zobowiążą się do wspólnej realizacji projektu.
- Kto może złożyć wniosek:
- grupa nieformalna (sąsiedzka, rodzinna, towarzyska etc.),
- formalna grupa mieszkańców (wspólnota mieszkaniowa, RJP, organizacja pozarządowa, instytucje miejskie np. MDK, świetlice, kluby seniora etc.),
- Na podstawie naboru wyłonione zostaną cztery grupy inicjatywne. Decyzja o wyborze zostanie podjęta na podstawie oceny potencjału zaangażowanych uczestników projektu (m.in. wcześniejsza aktywność na polu działalności społecznej, ogrodnictwa miejskiego etc.) a także wskazanej lokalizacji i uzasadnienia stworzenia ogrodu w tym miejscu. Informacja o wyborze wraz z uzasadnieniem zostanie opublikowana na stronie: https://katoobywatel.katowice.eu/
- Formularz należy wysłać na adres katoobywatel@katowice.eu i dołączyć zdjęcie terenu.
- Grunt, na którym przewidziana jest realizacja ogrodu społecznego, musi być gruntem miejskim, dostępnym publicznie.
- Ogród społeczny może być utworzony na:
- niezagospodarowanej przestrzeni we wnętrzu kwartału zabudowy,
- podwórku w sąsiedztwie miejsca zamieszkania jednego z członków grupy,
- innych nieużytkach w sąsiedztwie miejsca zamieszkania jednego z członków grupy,
- skwerach, zieleńcach i innych terenach zieleni miejskiej w pobliżu miejsca zamieszkania wnioskodawców,
- terenach przy miejskich instytucjach publicznych
- Regulamin korzystania z ogrodu sąsiedzi tworzą sami dla siebie. W regulaminie powinny znajdować się zapisy dotyczące np. dbania o prawidłową kondycję ogrodu, uregulowania odpowiedzialności za utrzymanie obiektów małej architektury w dobrym stanie etc.
- Grunt, na którym ma powstać ogród społeczny musi być przygotowany w podstawowej formie (nie powinny znajdować się na nim np. gruz, śmieci, odpady etc.).
- Ogród społeczny nie jest prywatnym założeniem pojedynczej osoby ani też zamkniętej grupy wspólnego interesu, ale inicjatywą otwartą, społeczną (czyli funkcjonującą na rzecz społeczności), zakładającą możliwość włączenia się kolejnych osób w określonym celu i na określonych zasadach.
- Społeczność sąsiedzka pokrywa podstawowe koszty dalszego utrzymania ogrodu w tym zobowiązuje się: dbać, pielęgnować czy podlewać ogród. Zalecane jest użycie wody deszczowej, co jest bardziej ekologicznym i ekonomicznym rozwiązaniem.
- Społeczność sąsiedzka zobowiązuje się do prowadzenia ogrodu w sposób nie uciążliwy i nie stwarzający zagrożenia dla pozostałych użytkowników danej przestrzeni.
- Program obejmuje teren administracyjny Katowic.
- Nabór wniosków trwa do 11 lipca 2021 roku.
- Nadzór nad tworzeniem ogrodu będzie pełniła organizacja pozarządowa, będąca partnerem projektu – Fundacja Bobrowe Żeremia.